Ciężko zaprzeczyć, że alkohol ma negatywne oddziaływanie na zdrowie człowieka. Okazjonalne wypicie niewielkich porcji nie jest co prawda niebezpieczne, ale regularne spożywanie napojów alkoholowych przyczynia się do poważnych zaburzeń pracy narządów wewnętrznych. W jaki sposób alkohol oddziałuje na stan i funkcjonowanie wątroby? Jakie nieprawidłowości w wątrobie mogą nastąpić wskutek nadużywania alkoholu?
Na czym polega wpływ alkoholu na wątrobę?
Zrozumienie destrukcyjnego wpływu alkoholu na wątrobę jest nierozerwalnie związane ze znajomością jego metabolizmu. Przemiana etanolu następuje w głównej mierze w wątrobie pod wpływem enzymu zwanego dehydrogenazą alkoholową. To właśnie dzięki niemu etanol zostaje przekształcony do postaci niezwykle trującego aldehydu octowego, który w dalszym etapie ulega utlenieniu do kwasu octowego. Metabolizowanie alkoholu przyczynia się z kolei do upośledzenia naturalnej równowagi pomiędzy procesami oksydacji i redukcji, co skutkuje dominacją wolnych rodników tlenowych. Te z kolei oddziałują na komórki wątroby (hepatocyty) i powodują ich uszkodzenia, co skutkuje rozwojem zaburzeń określanych mianem alkoholowych chorób wątroby.
Warto zaznaczyć, że okazjonalne wypicie alkoholu nie ma aż tak niszczącego wpływu na wątrobę, co regularne spożycie. Przyjmuje się, że codzienne picie porcji ponad 80 mg etanolu drastycznie zwiększa ryzyko rozwoju chorób wątroby. Ponadto warto zaznaczyć, że kobiety wykazują większą wrażliwość na uszkodzenie hepatocytów wywołane alkoholem.
Rodzaje alkoholowych chorób wątroby
- Alkoholowe stłuszczenie wątroby, które polega na magazynowaniu cząsteczek lipidów w hepatocytach. Efektem tego jest przetłuszczenie miąższu wątrobowego, powstawanie ziarniaków tłuszczowych i trwałe uszkodzenie komórek wątroby. Zmiany te są odwracalne wskutek abstynencji.
- Alkoholowe zapalenie wątroby jest rezultatem nasilonego procesu stłuszczenia, które może przerodzić się w proces włóknienia. Łagodna postać zmian zapalnych uwarunkowanych alkoholem może być odwracalna – ciężka może doprowadzić do marskości bądź trwałej niewydolności.
- Alkoholowa marskość wątroby to problem związany ze zmianami zwłóknieniowymi komórek wątrobowych i ich utwardzaniu. Marskość alkoholowa jest najpoważniejszym problemem dotyczącym wątroby, gdyż powstałe zmiany strukturalne i funkcjonalne są nieodwracalne.
Jak długo trwa regeneracja wątroby i czym warto ją wspomóc?
Proces odnowy wątroby po spożyciu alkoholu jest w głównej mierze uzależniony od regularności picia – jeżeli było to jednorazowa sytuacja, to regeneracja zajmie około 3 dni. Jednak w przypadku chronicznego spożycia napojów alkoholowych odbudowa zniszczonych hepatocytów zajmie kilka tygodni lub miesięcy. Warto też pamiętać, że część zmian, jak wspomniane wcześniej zwłóknienie uwarunkowane marskością, jest nieodwracalna.
Oprócz odstawienia alkoholu i wprowadzenia zdrowej niskotłuszczowej diety, dużym wsparciem będzie sięgnięcie po niektóre leki OTC i zioła o dobroczynnym wpływie na wątrobę. W tym celu warto wykorzystać:
- cholinę,
- fosfolipidy,
- L-ornitynę,
- n-acetylo-L-cysteinę,
- ekstrakt z karczocha (standaryzowany na obecność cynaryn),
- wyciąg z ostropestu (standaryzowany na obecność sylimaryny).
Przy zaawansowanych zmianach wątrobowych uwarunkowanych nadmiernym spożyciem napojów alkoholowych wykorzystuje się leki dostępne wyłącznie na receptę. Leki z tej kategorii zawierają disulfiram, kwas ursodeoksycholowy bądź tymonacynk. Ich działanie jest ukierunkowane m.in. za blokowanie aktywności dehydrogenazy alkoholowej (czyli ograniczenie rozkładu alkoholu), obniżenie poziomu lipidów czy też usprawnienie czynności wydzielniczej komórek wątrobowych.
Bibliografia:
- Szymańska M., et al. „Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej.” Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2011, 17(3): 148-154.
- Cichoż-Lach H., et al. „Nadużywanie alkoholu a alkoholowa choroba wątroby.” Alkoholizm i Narkomania 2008, 21(1): 55-62.
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50966,alkoholowe-choroby-watroby
