Wątroba to organ, który odgrywa rolę swoistego „laboratorium” naszego organizmu. Bierze czynny udział w metabolizowaniu białek, tłuszczów oraz węglowodanów, a także odgrywa kluczową rolę w procesie produkcji i wydzielania żółci. To właśnie w wątrobie odbywa się detoksykacja ustroju, do którego dostarczamy przecież wiele szkodliwych substancji. Związki te mogą uszkadzać organ, jednak jak powszechnie wiadomo, narząd ten posiada zdolności regeneracyjne.
Jak działa wątroba?
Wątroba to narząd zbudowany z hepatocytów – niewielkich komórek, które stanowią ok. 60-70% objętości tego organu. Hepatocyty biorą udział w wielu procesach metabolicznych, są również odpowiedzialne m.in. za produkcję żółci, albumin i fibrynogenu. Ogromnie ważna jest funkcja detoksykacyjna, dzięki której neutralizowane są różnego rodzaju toksyny (np. amoniak, alkohol etylowy). W wątrobie dochodzi ponadto do przekształcania hormonów, a także metabolizowania wielu leków.
Hepatocyty mają zdolność regeneracji. Jednak te wielofunkcyjne struktury ulegają odbudowie jedynie wtedy, gdy ich możliwości naprawcze nie zostaną przekroczone. Wśród czynników uszkadzających wątrobę wymienia się najczęściej alkohol etylowy oraz leki (niektóre makrolidy i penicyliny, tetracykliny, leki przeciwgrzybicze oraz paracetamol). Naruszenie struktur wątrobowych może również mieć miejsce w wyniku kontaktu z tzw. wirusami hepatotropowymi, np. wirusem grypy, świnki, półpaśca, ospy wietrznej, a także HAV, HBV czy HCV [1, 2].
Jak wspomóc regenerację wątroby?
Regeneracja wątroby to proces, który (w zależności od stopnia uszkodzenia organu i rodzaju stosowanej diety) trwa kilka lub nawet kilkanaście tygodni. Jeśli jednak chcemy wspomóc odnowę narządu, możemy sięgnąć po różnego rodzaju preparaty dostępne bez recepty. Są to najczęściej substancje roślinne (np. ostropest plamisty), a także środki OTC zawierające sylimarynę (Sylimax, Sylimarol) oraz fosfolipidy sojowe (Esseliv, Essentiale forte, Essentiale max).
Te ostatnie są otrzymywane z nasion soi zawierających 3-sn-fosfatydylocholinę. Fosfolipidy, w warunkach ustroju, wchodzą w skład błon komórkowych – zapewniają tym samym ich odpowiednią płynność, a także chronią wnętrze komórek. Oznacza to, że uszkodzenie hepatocytów jest równoznaczne z naruszeniem struktury ich błon komórkowych. Przyjmowanie preparatów zawierających fosfolipidy sojowe ma za zadanie wypełnić „ubytki” powstałe w błonach komórkowych hepatocytów, a także przyspieszyć proces proliferacji (dzielenia się) tych komórek [1, 2].
Kiedy warto stosować fosfolipidy sojowe?
Z chemicznego punktu widzenia fosfolipidy sojowe są estrami glicerolowymi stanowiącymi połączenie kwasu cholinofosforowego oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych: oleinowego, linolenowego i linolowego. Dzięki swojej budowie dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego i są wydalane z kałem w nieznacznym procencie, co oznacza, że kumulują się głównie w komórkach. Wszystko to sprawia, że preparaty lecznicze zawierające fosfolipidy sojowe wykazują wysoką skuteczność w regeneracji miąższu wątrobowego.
Wśród wskazań do stosowania fosfolipidów sojowych wymienia się:
- ostre i przewlekłe choroby wątroby;
- nieprawidłową czynność dróg żółciowych;
- wystąpienie kamicy żółciowej;
- stłuszczenie wątroby;
- ostre wirusowe zapalenie wątroby.
Zanim sięgniemy po konkretny preparat, skonsultujmy się z lekarzem, który oceni zasadność terapii (leki na bazie fosfolipidów sojowych mogą wchodzić w interakcje z lekami przeciwzakrzepowymi!). Warto zaznaczyć, że zalecana dawka dobowa, która przynosi oczekiwane rezultaty wynosi 1800 mg.
Uwaga! Środki lecznicze tego typu nie powinny być stosowane u dzieci poniżej 12. roku życia, kobiet w ciąży i w okresie laktacji [1, 2, 3].
Bibliografia:
[1] K. Parchem, A. Bartoszek; Fosfolipidy oraz produkty ich hydrolizy jako żywieniowe czynniki prewencyjne w chorobach cywilizacyjnych; Postepy Hig Med Dosw (online), 2016; 70: 1343-1361.
[2] K. J. Gundermann et al. Activity of Essential Phospholipids (EPL) From Soybean in Liver Diseases. Pharmacol Rep 2011; 63(3) 643-59.
[3] Charakterystyka Produktu Leczniczego Essentiale forte.
